Był synem bogatego kupca zboża. Ponoć w dniu jego narodzin matka widziała znaki, jakoby jej syn był darem niebios i pocieszeniem ubogich. W młodości został przygnieciony w ruinach zawalonego kościoła. Wydostał się cudem cały i zdrowy prosto w objęcia płaczącej matki. Ojciec Mikołaja wcześnie go osierocił, zostawiając ogromny spadek. Los chciał, że w tym samym czasie pewien bogacz zbankrutował i nie miał pieniędzy na posag dla trzech swoich córek. Mikołaj postanowił pomóc im w potrzebie tak, by nikt nie wiedział od kogo pochodzą pieniądze. Zakradł się więc pod uchylone okno najstarszej dziewczyny i podrzucił sakiewkę. W ten sam sposób uposażył pozostałe dwie córki biedaka, przy czym okna były pozamykane, więc sakiewki wrzucał przez komin, do suszących się tam skarpetek. Właśnie z tego wydarzenia narodziła się tradycja obdarowywania się prezentami w formie niespodzianki. W krajach anglosaskich wrzuca się je do skarpet zawieszonych pod kominkiem, dokładnie tak, jak to miał uczynić Mikołaj.

Z życiem i działalnością Mikołaja wiąże się wiele legend. Ponoć podczas powrotu z pielgrzymki do Jerozolimy modlitwą uspokoił wzburzone morze. Uratował cały statek a ponadto trzech marynarzy, którzy zostali wciągnięci w odmęty. Od tej pory Mikołaj stał się patronem marynarzy i podróżników. Inna legenda mówi o tym, że Mikołaj objawił się żeglarzom nękanych przez sztormy u wybrzeży Lycji i doprowadził ich bezpiecznie do portu. Być może dlatego kościoły poświęcone temu świętemu bardzo często znajdują się blisko brzegu morza.

Kilka lat później Mikołaj wyemigrował do sąsiedniej Miry. Tamtejszy biskup właśnie zmarł nie ustanowiwszy następcy. Postanowiono więc, że biskupem zostanie pierwsza osoba, która następnego dnia o świcie przekroczy próg świątyni. Był nim Mikołaj, później do końca swych dni biskup tego miasta. Jako taki, dokonywał wielu cudów: podczas wielkiego głodu, który gnębił Mirę, zawinął do portu statek płynący z Aleksandrii do Bizantionu. Mikołaj uprosił marynarzy, by dali mu trochę kukurydzy dla głodującego miasta, a on obiecuje, że dowiozą do celu pełny ładunek. Tak też się stało: u kresu podróży statki były pełne.

Za życia, jako biskup dokonywał i innych cudów: wskrzesił ponoć trzech utopionych i zakonserwowanych przez karczmarza małych chłopców. Dlatego uznano go za patrona dzieci, młodzieży i uczniów. Stał się także opiekunem urzędników, co wiąże się z legendą, która mówi, że przekonał przekupnego gubernatora Miry, by ten odstąpił od stracenia niewinnie skazanych ludzi.

W czasach prześladowań chrześcijan za Cesarza Dioklecjana Mikołaj był uwięziony i nie wyparł się wiary. Był obecny na Soborze w Nicei, gdzie potępiał arianizm. Dlatego stał się patronem walczących z herezjami.

Biskup, który stał się świętym i jednocześnie legendą, zmarł około roku 345 lub 352. Wierni postawili mu marmurowy nagrobek. Gdy Mirę opanowali Arabowie, podczas Wyprawy Krzyżowej w 1087 roku włoscy kupcy wykradli relikwie świętego i wywieźli je do Bari we Włoszech umieścili w powstałej na cześć świętego bazylice. Pozostałe szczątki biskupa Mikołaja spoczywają dziś w muzeum w Antalyi.

Do dziś zachowały się jedynie ruiny Kościoła Świętego Mikołaja. Tyle, ile oszczędziło wielkie trzęsienie ziemi z 529 roku naszej ery. Zniszczeń pozostałości dokonali także Arabowie podążający wojennym szlakiem po okolicznych terenach. Odrestaurowano go dopiero w 1042 roku, z polecenia Cesarza Monomakosa i jego małżonki Zofii. W XIII wieku, gdy terenami wokół Miry zawładnęli Turcy, kościół odzyskał nieco blasku i zyskał nowe elementy architektoniczne. W 1863 roku car Rosji Aleksander II kupił teren wraz z ruinami i rozpoczął odbudowę świątyni, ale prac nigdy nie zakończono. Imperium Osmańskie zapobiegło rosyjskim zakusom i odebrało zakupione ziemie, choć jednocześnie zezwolono na rozbudowę kościoła. Również wtedy nie została ona dokończona i kościół powoli tracił swój pierwotny charakter. Dopiero W 1963 roku odsłonięta została wschodnia i południowa część kościoła, a w roku 1968 przykryto dachem pierwotne miejsce pochówku św. Mikołaja. Do dziś zachowały się kolorowe mozaiki, resztki malowideł ściennych i sarkofag.

W 1996 roku powstała w Turcji Fundacja Pokojowa Imienia Świętego Mikołaja z Miry. Od tej pory co roku w grudniu odbywają się liczne imprezy kulturalne związane z postacią Świętego. Wręczana jest także doroczna Nagroda Pokojowa. Laureatami nagrody mogą być ludzie dobrej woli, społeczności, organizacje a nawet państwa. Nominowani muszą spełniać podstawowy warunek, jakim są działania na rzecz pokoju na świecie i polepszenia jakości życia ludzi na ziemi. Imprezy kulturalne odbywają się w dniach 1-7 Grudnia i mają miejsce w Demre koło Antalii, czyli dawnej Mirze. Do dziś dnia w imprezach organizowanych przez Fundację wzięło udział wiele ludzi dobrej woli z 79 państw. Co roku zgłaszane są kandydatury osób i organizacji, które podejmują szerokie działania mające na celu propagowanie postaw pokojowych i nauczanie współistnienia kulturowego, porozumienia i wzajemnego poszanowania wartości.

W 1996 roku Nagrodę Pokojową z rąk władz Fundacji otrzymał Dalaj Lama. Niestety nie mógł przybyć na uroczystość, lecz przesłał swe podziękowania zakończone słowami: „(...) Otrzymanie nagrody od organizacji, która działa z imieniem chrześcijańskiego świętego na sztandarach w kraju muzułmańskim, organizacji, która honoruje także buddyjską mniszkę, jest zaiste, szczególnym wyróżnieniem(…)” Wśród wyróżnionych Nagrodą byli między innymi: Dr. Otto von Habsburg ( 1997), Turecka Stacja Telewizyjno Radiowa TRT (1998), żołnierze sił NATO (2001) i siostra zakonna Jeannine Gramick (2005). W zeszłym roku nagrodę, oraz tytuł pokojowego państwa otrzymał Cypr Północny.

W tym roku zaplanowane imprezy kulturalne rozpoczynają się 4 grudnia i kończą 6 grudnia uroczystą galą po wręczeniu Nagrody Pokojowej w Mirze.
(informacja ze strony wp.pl)